نقش مثانه بیش فعال دربه وجود آمدن بی اختیاری ادرار در بانوان

واژه مثانه بیش فعال به تازگی و با پیدایش داروهای جدید که برای درمان مشکلات دستگاه ادراری به کار می روند ، رایج شده است . این واژه دقیقا به شرایطی دلالت می کند که نیاز به درمان وجود دارد. مثانه بیش فعال حالتی است که در آن فرد تکرر یا فوریت ادراری را تجربه می کند که ممکن است با بی اختیاری همراه باشد یا نباشد .زنی که دارای مثانه بیش فعال است ممکن است بی اختیاری ادرار داشته باشد . اما اگر بی اختیاری داشته باشد عموما از نوع فوریتی خواهد بود و اگر هم نداشته باشد علائم فوریت را بروز می دهد و ممکن است بارها نیاز به ادرار کردن را احساس کند. برخی از زنان که مثانه بیش فعال دارند یا بدون بی اختیاری فوریتی ، ممکن است که بی اختیاری ادرار فشاری را هم تجربه کنند.

اظهار نظر در مورد اینکه فوریت ادرار در یک زن در اثر انقباض مثانه رخ می دهد یا در اثر عبور ادرار از یک پیشابراه ضعیف ، دشوار است زیرا در حقیقت مثانه و قسمت تحتانی دستگاه ادراری ساختارهایی هستند که اعصاب مشترکی دارند  و تعداد زیادی فیبر عصبی و تکانه عصبی از مغز و سایر مناطق کنترلی به مثانه ، پیشابراه و ماهیچه های لگن وارد و خارج می شوند و بنابراین وقایع متفاوتی در لگن ممکن است سبب ایجاد احساس فوریت شوند. مثانه ای که بسیار حساس است و می خواهد به طور ناگهانی و قبل از پر شدن ، تخلیه شود همان علائمی از فوریت را ایجاد می کند که در یک مثانه ای که حساسیت خود را از دست داده و شروع به داخل شدن به پیشابراه ضعیف می کند ایجاد می شود. در هر دو حالت فرد به طور ناگهانی و فوری احساس نیاز به توالت می کند و قادر به توقف آن نیز نمی باشد . متاسفانه بی اختیاری یکی از مشکلات بسیار دلسرد کننده است زیرا هنوز به خوبی درک نشده و به همین علت هم درمان آن تا اندازه ای مشکل است .

بی اختیاری ادرار و عفونت مثانه

وجود هر گونه التهاب در مثانه به دلایل عفونت ، سنگ و یا سرطان می تواند سبب ایجاد تکرر ادرار ، فوریت ادرار یا هر دو شود . التهاب می تواند سبب انقباض شدید ماهیچه های صاف ، و از ین رفتن مکانیسم های ارادی معمولی برای کنترل دفع شود که معمولا موجب بی اختیاری ادرار ، آن هم از نوع فوریتی خواهد شد . در این حالت عموما با بر طرف شدن مشکل اصلی که سبب التهاب شده ، بی اختیاری هم از بین می رود و در مورد عفونت مثانه درمان هایی از قبیل آنتی بیوتیک ها ، سبب رفع التهاب و بی اختیاری ادراری خواهند شد.

اثرات حاملگی و زایمان بر بی اختیاری ادرار

هر زنی که حاملگی را تجربه کرده باشد ، به خوبی می داند که در این دوران نیاز به توالت رفتن بیشتر می شود. افزایش اندازه رحم به موازات بزرگ شدن جنین ، سبب فشار آوردن به مثانه و حساس تر شدن نسبت به نیاز به دفع ادرار می شود . در این دوران حساسیت مثانه زیاد شده و گنجایش آن کاهش و نیاز به دفع ادرار افزایش می یابد. البته در این شرایط در یک زن غیر باردار که دارای یک توده لگنی یا دچار فیبروم یا تجمع بافت های فیبری و ماهیچه ای در دیواره رحم باشد نیز ممکن است اتفاق بیافتد. بسته به محل قرار گیری ، فیبروم می تواند سبب ایجاد فشار روی مثانه شود . اگر شما حامله نیستید ، اما مکررا احساس نیاز به ادرار کردن می کنید با یک پزشک مشورت کنید .

علاوه بر این واکنش طبیعی مثانه در طول دوران بارداری بانوان ، اثرات غیر مستقیم دیگری نیز وجود دارند که در طول دوران بارداری و یا بلافاصله پس از زایمان می توانند سبب بروز بی اختیاری شوند. معمولا این نوع بی اختیاری ادرار ، موقتی است و در فاصله 3 تا 6  ماه پس از زایمان بر طرف می شود. زنانی که دچار بی اختیاری ادراری پایدار پس از زایمان می شوند اغلب کسانی هستند که علائم بی اختیاری ادراری را قبل از بارداری هم داشته اند و یا اینکه بی اختیاری ادرار آنها به حاملگی ارتباطی ندارد . به طور کلی عوامل زیادی خصوصا به موقع به دنیا آمدن بچه ، سبب افزایش خطر ابتلا به بی اختیاری ادرار در آینده می شوند . از هر پنج مورد بی اختیاری فشاری در خانم ها که به علت بارداری و زایمان اتفاق می افتد ، انجام نخستین زایمان طبیعی معمولا مهمترین واقعه ای است که سبب تغییر ساختار ماهیچه های کف لگن و افزایش ریسک بروز بی اختیاری فشاری در آینده می شود. زنی که در طول سه ماه پس از نخستین زایمان خود به طور مرتب بی اختیاری ادراری فشاری یا فوریتی را تجربه می کند نسبت به بقیه ریسک بالاتری را برای دچار شدن به این مشکل در آینده خواهد داشت .

یکی از تغییراتی که در طول دوران بارداری در بدن یک زن اتفاق می افتد ، تغییرات هورمونی است که می تواند در بی اختیاری ادرار نقش داشته باشد . در دوران بارداری ، جفت هورمونی به نام پروژسترون ترشح می کند که شل کننده عضلات صاف است و لذا می تواند سبب ضعیف شدن عضلانی شود که در حمایت پیشابراه و مثانه نقش دارند . عضلات ضعیف باعث می شوند که گردن مثانه تحرک بیشتری داشته باشد و نتواند به خوبی از نشت ادرار جلوگیری کند . البته به ندرت ممکن است موقعیت رحم در یک زن حامله به صورت خلفی باشد. یعنی گنبد رحم به جای اینکه رو به جلو باشد به سمت عقب بر گشته باشد . و مثانه به دلیل فشاری که رحم به گردن آن وارد می کند و آن را به سمت استخوان شرمگاهی می فشارد کامل تخلیه نشود. احتمالا حاملگی از طریق عوامل دیگری هم در بروز بی اختیاری ادراری در زنان نقش دارد ، اما هنوز این عوامل شناخته نشده اند . امروزه تحقیقات زیادی برای کشف اثرات حاملگی روی بروز بی اختیاری ادرار در حال انجام است .