در برخی از زنان مخلوطی از هر دو حالت دیده می شود ، یعنی هر دو حالت وجود دارد اما معمولا یکی غالب است. نوع دیگر که معمولا غیر شایع است ، بی اختیاری سر ریزی است که در آن مثانه کاملا تخلیه نمی شود و با پر شدن مجدد مثانه ، ادرار سر ریز می شود .انواع دیگری از بی اختیاری ادرار که نسبتا غیر شایع هستند در اثر ناهنجاری های دستگاه ادراری بروز می کنند ، مثلا وجود یک پاکت یا جیب در پیشابراه که دایور تیکو لوم نامیده می شود ؛ یا گاهی مثانه و مهبل از طریق یک کانال غیر طبیعی به هم متصل می شوند که فیستول نامیده می شود ؛ گاهی از هنگام تولد ، پیشابراه بسته نیست و اپیسپادیاز نام دارد.
بی اختیاری ادرار فشاری در زنان
شایع ترین نوع بی اختیاری ادرار در زنان ، نوع فشاری است که با فشار جسمانی اتفاق می افتد . در این مورد اغلب عملکرد مثانه کاملا طبیعی است اما در صورت وقوع یک فشار جسمانی فشار داخلی در حفره شکمی افزلیش پیدا می کند. کارهایی از قبیل سرفه ، عطسه ف خنده ، پریدن و رابطه جنسی از آن جمله اند. هریک از این کارها می توانند بر توانایی پیشابراه برای بسته بودن و نگه داشتن ادرار در مثانه غلبه کند. این نوع بی اختیاری وقتی اتفاق می افتد که مقاومت پیشابراه برای جلوگیری از نشت کاهش یابد ، در حالی که فشار مثانه در پاسخ به فشار وارده به ناحیه شکم افزایش پیدا می کند. تغییرات مقاومت پیشابراه در طول فشار ناشی از اثر توام ضعف حمایت مهبل ، افتادگی مهبل و ضعف ساختارهای داخلی پیشابراه می باشد . تعیین اینکه چه مقداراز نشت مربوط به ضعف پیشابراه و چقدر ان در اثر ضعف مهبل است ، اساسپیکی از تست های مهم پزشکی در ارتباط با بی اختیاری ادرار در زنان می باشد.
افزایش فشار حفره شکم سبب فشار آوردن به مثانه و همین طور سایر اندام های لگنی و ماهیچه های آن می شود. اگر دیواره های پیشابراه و بافت های حمایت کننده آن ضعیف شوند ، فشاری که به مثانه و ادرار داخل آن وارد می شود به سادگی دیواره های پیشابراه را باز می کند. اغلب مواردی که پیشابراه نمی تواند بسته باقی بماند به این دلیل است که به وسیله ماهیچه های کف لگن و بافت های هم بند اطراف آن به خوبی حمایت نمی شوند. و لذا تحرک آن از حالت طبیعی بیشتر شده و به راحتی باز می شود. در این حالت ، هرگونه افزایش ناگهانی در فشار حفره شکم سبب حرکت مثانه و پیشابراه از محل اصلی به سمت پائین و تمایل پیشابراه به باز شدن می شود. خط دفاعی دوم یعنی اسفنکتر پیشابراه ، اغلب می تواند به قدر کافی منقبض شود تا با تحرک و باز شدن نا بجای پیشابراه مقابله کند. اگر اسفنکتر نتواند با قدرت کافی منقبض شود ، بی اختیاری اتفاق می افتد.
معمولا افزایش تحرک پیشابراه حس نمی شود ؛ در موارد شدید تر فقط ممکن است یک بر آمدگی خفیف در قسمت داخلی مدخل مهبل احساس می شود . موقعی که یک زن سرفه می کند یا به او فشاری وارد می شود این برآمدگی بیشتر احساس می شود ، زیرا فشار وارد شده به ناحیه شکم برآمدگی را به سمت مدخل مهبل هل می دهد. در این مواقع پزشک معالج با داخل کردن یک سو اب کتانی به داخل مهبل ، میزان تحرک آن را بررسی می کند . بی اختیاری فشاری ممکن است در طول و یا اندکی پس از حاملگی یا کمی بعد از یائسگی هم اتفاق بیافتد . در ابتدا ممکن است فقط با ورزش های فشار آور بروز کند اما بعدا با خنده ، سرفه و عطسه هم عارض خواهد شد. در موارد شدید تر ، یک حرکت ساده مثلا بلند شدن از روی صندلی با مثانه پر ، دولا شدن برای بستن بند کفش ، بلند کردن بچه برای بغل کردن و یا حتی جا به جا شدن در رختخواب می تواند باعث نشت ادرار شود.
سال ها تصور براین بود که به دنیا آوردن بچه ، به تنهایی یک دلیل اصلی ایجاد کننده بی اختیاری فشاری است ، اما مطالعات اخیر ثابت کردند که مساله اینقدر هم ساده نیست و حاملگی اثر خود را به طور ثانویه با بزرگ کردن پیشابراه و ایجاد تغییرات هورمونی که تمام بافت های بدن را در آن زمان تحت تاثیر قرار می دهد ، اعمال می کند . عوامل دیگری خصوصا آنهایی که سبب افزایش فشار حفره شکم می شود از قبیل سرفه های مکرر به علت برونشیت مزمن ، آسم و سایر مشکلات ریوی نیز در این قضیه دخیلند . سیگار کشیدن هم باعث بدتر شدن این مشکلات خواهد شد. زور زدن به هنگام دفع مدفوع و یبوست هم اگر ادامهدار باشد با آسیب به اعصاب و ماهیچه ها می تواند نقش حمایتی لگن را کم کند و سبب این نوع بی اختیاری شود . کمبود استروژن که در طول یائسگی رخ می دهد و نیز تروما ، جراحی و پرتو درمانی هم سبب کاهش خاصیت ارتجاعی بافت های همبند می شوند.
افزایش سن ، سبب کاهش توده عضلانی و بافت های همبند و کاهش قدرت عضلات می شود و فشارهایی که در طول سالهای زندگی به اندام های داخلی وارد می شود نیز در بروز بی اختیاری ادرار استرسی موثرند . برخی زنان نیز ممکن است به طور ارثی بافت همبند ضعیفی داشته باشند. نهایتا عوامل محیطی ، خصوصا کارهایی که نیاز به بلند کردن اجسام و تلاش جسمی زیادی دارند هم می توانند در بروز این حالت دخیل باشند. در یک فرد وجود چندین مورد از این عوامل می تواند با هم جمع شده و سبب بروز بی اختیاری شود.
بی اختیاری ادرارفوریتی در زنان
همانطور که از اسم آن مشخص است ، بی اختیاری ادرار فوریتی با یک احساس نیاز قوی و اغلب آخواسته به ادرار کردن همراه است . البته فوریتی بودن به معنای احساس نیاز معمول که در هنگام پربودن مثانه احساس می شود نیست ، بلکه یک احساس نیاز بسیار شدید به ادرار کردن فوری است که اغلب با از دست دادن ناگهانی کنترل ادرار همراه می باشد . بسیاری از زنان بیان می کنند که ناگهان یک فوریت قوی برای خالی کردن مثانه احساس کرده و اغلب قبل از اینکه بتواندد به دستشویی برسند نشت ادرار شروع می شود و یا گاهی به طور کامل کنترل خود را از دست می دهند . گاهی یک زن چند ثانیه قبل از اینکه خودش را خیس کند ، احساس فوریت پیدا می کند. بی اختیاری ادرار فوریتی اغلب در طول روز اتفاق می افتد ، اما برخی از زنان گاهی در شب با یک نیاز قوی برای ادرار کردن از خواب بلند می شوند که این حالت شب ادراری نامیده می شود. واژه شب ادراری به شرایطی اطلاق می شود که شخص در شب رختخواب خود را خیس کند که هم برای بچه ها و هم برای بزرگسالان به کار می رود.
بی اختیاری ادرار فوریتی به دفع غیر ارادی ادرار گفته می شود که با احساس و میل غیر قابل مقاومت برای ادرار کردن همراه است . گاهی اوقات پیام های آهسته ای که در شروع باید ایجاد شوند، اتفاق نمی افتند . و لذا فرد از نیاز به تخلیه مثانه خود آگاه نمی شود و در عرض یک پیام ناگهانی از سیستم عصبی سبب انقباض عضلات صاف مثانه می شود . این پیام ممکن است بر فشار اسفنکتر پیشابراه غلبه کند و یا اینکه سبب انبساط معمول پیشابراه و دفع ادرار شود. طیف وسیعی از عوامل مختلف می توانند سبب این نوع بی اختیاری ادرار در بانوان شوند و تعیین علت دقیق آن مشکل است . بی اختیاری فوریتی معمولا در اثر عفونت مثانه سیستیت ، عفونت مسی ادرار ، سنگ مثانه و یا به ندرت در اثر سرطان مثانه اتفاق می افتد. همچنین یکی از علائم شایع در بیماری ها یا جراحات وارد شده به سیستم عصبی از قبیل پارکینسون ، مغز مثل سکته و یا نخاع مثل ام اس است .
تا این اواخر نوع بی اختیاری را مربوط به التهاب مثانه یا تغییرات ایجاد شده در کنترل عصبی مثانه که هر دو هم سبب افزایش حساسیت مثانه می شوند ، می دانستند ، اما در حال حاضر معلوم شده که بی اختیاری ادرار فوریتی اغلب ، با بی اختیاری ادرار فشاری مرتبط است . در این مورد اخیر بروز فوریت با بی اختیاری فشاری همراه می شود و هر دو نوع این بی اختیاری ها مخلوط هستند ، ادرار به علت افزایش فشار حفره شکم که سبب ایجاد یک رفلکس انقباضی در مثانه می گردد ، وارد پیشابراه می شود . به طور معمول این رفلکس باید با انقباض ادراری اسفنکتر پیشابراه متوقف شود ، اما اگر اسفنکتر ضعیف باشد یا عملکرد درستی نداشته باشد مثانه خودش تخلیه می شود و نمی توان جلوی آن را گرفت . افزایش فشار سبب بی اختیاری ادرار فشاری شده و انقباض ناگهانی مثانه نیز منجر به بی اختیاری فوریتی می شود. معمولا درمان بی اختیاری فشاری از طریق قوی کردن ماهیچه های پیشابراه سبب برطرف شده بی اختیاری فوریتی نیز می شود.
بی اختیاری ادرار سر ریزی
درست همانطور که از نامش پیداست زمانی اتفاق می افتد که مثانه لبریز شود و ادرار به بیرون نشت کند . این نوع بی اختیاری اغلب وقتی اتفاق می افتد که مثانه مثلا به علت ضعف ماهیجه هایش یا به علت وجود نقض در در رفلکس های ادراری ، کاملا تخلیه نشود و لذا وقتی که مثانه دوباره شروع به پر شدن می کند بسیار سریع تر از حالت معمولی پر می شود و لذا ادرار اضافی به خارج سر ریز می شود . برخی از افراد دچار این حالت ، برای ادرار کردن احساس فوریت می کنند اما معمولا این احساس فوریت به تاخیر می افتد یا زمانی ایجاد می شود که نشت ادرار شروع شده است . در این حالت چون مثانه تا حداکثر ظرفیت خود پر می شود این خطر نیز وجود دارد که ادرار به اجبار از حالب ها به سمت کلیه بر گردد که البته نادر است . این نوع بی اختیاری ادرار تحت شرایط مختلفی از قبیل جراحات وارد شده به ناحیه لگن ، ناهنجاری های مادر زادی در بخش پایینی نخاع ، داشتن پیشابراه ضعیف ، و یا ضعف حسی در مثانه ایجاد می شود.