به دنبال آسیب نخاعی ف توانایی فرد در حرکت دادن اندامش به دلیل ضعف عضلات ف استفاده از وسایل کمکی فوق الذکر ف بستری شدن طولانی مدت و یا مجموعه ای از عوامل فوق ، محدود می گردد. از آنجایی که ماندن طولانی مدت در یک وضعیت می تواند منجر به صدمه ای به شمشکلات پزشکی دیگری از قبیل : زخم های بستر ، عفونت ها ، پنومونی (عفونت ریه ) و سفتی و خشکی مفاصل گردد ، لذا شروع فعالیت های حرکتی در کوتاه ترین زمان ممکن و به گونه ای که صدمه ای به سیستم نخاعی فرد معلول وارد نشود ، از اهمیت به سزایی برخوردار است .
آگاه نمودن فرد از این واقعیت که میزان استقلال فردی که در نتیجه انجام این فعالیت ها به دست خواهد آورد ، نه تنها بستگی به سطح ضایعه وی و مشکلات پزشکی ناشی از آسیب نخاعی اش ندارد ، بلکه بر پایه میزان انگیزه و تلاشی که در کامل نمودن برنامه توانبخشی اش از خود نشان می دهد ف استوار است . مشکلاتی که می تواند فعالیت های حرکتی فرد را مختل نماید عبارتندز : جمع شدگی عضله (کوتاه شدگی دائمی یک عضله ) ، استخوان سازی نا به جا (تجمع کلسیم اطراف یک مفصل ) ف پوکی استخوان و اسپاسم عضلانی (فعالیت های بیش از حد یک عضله به علت کشش عضلانی ).
تغییر وضعیت بیمار از حالت خوابیدن به نشستن بر روی تخت
نشستن برروی تخت و انتقال بیماران ، سالمندان و معلولین از تخت به روی صندلی چرخدار بر اساس مراحل زیر صورت می گیرد :
- در شرایطی که فرد معلول تحت مراقبت های شدید قرار دارد ، چنانچه جراح ارتوپد تشخیص دهد که وضعیت نخاعی فرد به حالت پایدار و ثابتی در آمده ف شروع تمرینات حرکتی برای وی تجویز می شود .
- در این مرحله فیزیوتراپیست و پرستار به همراه یکدیگر فرد معلول را به تدریج برای نشستن آماده می نماید .
- چنانچه تخت فرد معلول از تخت های بیمارستانی برقی باشد ، باید به منظور سازگار نمودن وضعیت بدن وی ، سر تخت را به میزان 10 تا 20 درجه بالا آورد (در صورتی که بیمار از تخت بیمارستانی مکانیکی استفاده می کند بهتر است از بالش طبی برای انجام این مار استفاده کرد ) . با انجام این کار می توان از افت فشلر خون وضعیتی بیمار جلوگیری نمود . افت فشار خون وضعیتی ف اصطلاحی پزشکی می باشد که معمولا به صورت سر گیجه یا سر درد جزئی در فرد بیمار ظاهر می شود .این حالت معمولا به دلیل کاهش فشار خون روی می دهد و واکنش طبیعی بدن در مقابل وضعیت نشستن پس از خوابیدن یا بستری بودن طولانی مدت است . بنابراین چنانچه فرد بیمار و یا معلول بستری دچار این حالت شد ، حتما فیزیوتراپیست و یا پرستار را آگاه نمائید .
- انجام برخی تمرینات به تنفسی ، ورزش های شانه یا دست و یا پائین و یا بالا آوردن تدریجی سر تخت بیمار می تواند به برطرف شدن این حالت کمک کند . می توان در صورت لزوم فشار خون فرد بیمار را به وسیله دستگاه های اندازه گیری فشار خون دیجیتال و یا آنالوگ اندازه گیری نمود.
- سر تخت بیمار را می توان به تدریح به طوری که میزان افت فشار خون به حداقل میزان خود برسد ، تا 60 درجه بالا آورد .
احتمالا فرد بیمار بستری مشتاقانه انتظار لحظه ای را می کشد که بتواند از حالت خوابیده به حالت نشسته در آید . نخستین باری که فرئ تلاش می کند ، ممکن است فقط بتواند در حالتی با زاویه 30 درجه بنشیند . در این وضعیت احساس عدم تعادل فرد بیمار طبیعی خواهد بود . هر چه بدن فرد بیمار بستری در تخت با روند بالا آوردن سر تخت سازگاری بیشتری پیدا نماید ، مراحل نشستن وی سریع تر و آسان تر سپری خواهد شد . در این دوره ممکن است به فرد توصیه گردد که ازجوراب واریس و یا جوراب آنتی ترومبو ( آنتی آمبولی ) که جوراب های سفیدی هستند که تا روی ران فرد بالا می آید و شکم بند کشی طبی که دور شکم را می پوشاند استفاده کند . این پوشش ها به فرد کمک می کند در هنگام بلند شدن و زمانی که در حالت نشسته قرار دارد ، فشار خونش در وضعیت ثابتی بماند .
روش نشستن فرد معلول بر روی صندلی چرخدار و یا ویلچر
- زمانی که فرد توانایی نشستن بر روی تخت با زاویه 60 درجه را برای مدت یک ساعت یا بیشتر پیدا نومد ف می توان وی را برای نشستن بر روی صندلی چرخداربرانکاری ارتوپدی آماده کرده و او را به صندلی چرخدار منتقل کرد .
- در صورت لزوم پشتی صندلی چرخدار برانکاردی کج می شود ، در این حالت پاهای فرد با بالا بردن جاپایی ویلچر و محافظ پا از خطر افتادن از روی صندلی چرخدار محافظت خواهد شد .
- همزمان با سازگاری بدن فرد بیمار با این شرایط ، پشتی و پایه های ویلچربرانکاری به حالت اولیه بر گردانده می شود به این ترتیب که پشتی صندلی چرخ دار بالا آورده و پایه های آن پائین برده می شود . این مراحل با همان روند بلند شدن از تخت انجام می شود . این روند ممکن است چندین روز به طول انجامد .
- هنگامی که فرد بیمار و یا معلول نشستن بر روی صندلی چر خدار را آغاز می نماید ، باید آموزش ببیند که حداقل هر نیم ساعت یک بار به منظور فشار برداری از روی نشیمنگاهش ، به سمت جلو یا طرفین خم شده ، با کمک دسته های صندلی چرخدار نشیمنگاهش را بلند نماید و یا پشتی صندلی چرخدار برانکاردی را به سمت عقب کج نماتید .
- در ابتدا مدت زمانی که فرد بر روی صندلی چرخدار می نشیند ، محدود و کوتاه می باشد ولی به تدریج می توان این زمان را افزایش داد .
- چنانچه فرد هنگام نشستن بر روی صندلی چرخدار احساس سرگیجه نماید ، می توان با خم نمودن پشتی صندلی چرخدار به برطرف نمودن این حالت او کمک کرد . چنانچه حالت سرگیجه فرد ادامه پیدا کند ، ممکن است مجبور شوید پاهای او را بالا بیاورید ، کمربند طبی و یا جوراب آنتی آمبولی را برای مدت زمان بیشتری تن وی نگه دارید ،این حالت موقتی بوده و به تدریج بدن فرد با این شرایط سازگاری پیدا خواهد کرد .