علل انجام عمل تعویض مفصل زانو
1. آرتروز زانو
آرتروز زانو از عوامل شایع ایجاد درد در ناحیه زانو در افراد بالاتر از چهل سال بوده و شایع ترین بیماری تخریبی مفاصل بدن می باشد. میزان ابتلا در خانم ها نسبت به آقایان بیشتر است . مهم ترین مشخصه آرتروز زانو ، تخریب تدریجی غضروف مفصل زانو می باشد . در انتهای استخوان زانو ، غضروف وجود دارد . غضروف بافتی انعطاف پذیر می باشد . با شروع بیماری آرتروز زانو ، غضروف انتهای تحتانی استخوان ران که به آن فمور گویند به همراه غضروف قسمت فوقانی استخوان درشت نی به تدریج دچار تغییرات تخریبی می گردند. این درگیری و اسیب غضروف کشک زانو به تدریج به آرتروز زانو منجر می گردد .
2. رماتیسم مفصلی
آرتریت روماتوئید یا رماتیسم مفصلی یک بیماری مزمن و سیستماتیک در ناحیه زانو می باشد که برای اافراد مبتلا به آن مشکلاتت عدیده به همراه درد ایجاد خواهد کرد . شیوع این بیماری در جهان حدود یک درصد بوده و معمولا در سنین میانسالی بروز می نماید . . بیماری رماتیسم مفصلی هم مانند آرتروز زانو در زنان بیشتر از مردان می باشد . از نشانه های بیماری رملتیسم مفصلی می توان به ضعف و خستگی ، تورم و درد مفاصل ، سفتی صیحگاهی مفاصل زانو اشاره کرد .
عمل تعویض مفصل زانو در چه مواردی انجام می شود ؟
زمانی که فرد مبتلا به آرتروز و یا روماتیم درد دارد و یا اینکه پزشک در حین معاینات خود متوجه می شود استخوان های زانو بر روی یکدیگر سائیده می شوند . در این زمان است که جراح تشخیص می دهد که عمل تعویض مفصل زانو باید انجام شود . در این مرحله سن بیماران باید بالای 60 سال باشد و معمولا بایستی زانو منحرف شده باشد و به شکل پرانتزی و یا ضربدری در آمده باشد .
روش انجام عمل جراحی تعویض مفصل زانو
ابتدا بیماردر حالت بیهوشی قرار می گیرد . جراح تعویض مفصل زانو برشی 20 تا 25 سانتیمتری در جلوی زانو ایجاد می کند. بخش آسیب دبده مفصل از سطح استخوان ها برداشته می شود. و سپس به گونه ای شکل داده می شود تا توانایی نگه داشتن مفصل مصنوعی فلزی یا پلاستیکی را داشته باشد . مفصل مصنوعی زانو با سیمان استخوانی و یا مواد مخصوص دیگر به استخوان ران ، درشت نی و کاسه زانو متصل می شود. پس از قرار گیری و تنظیم مناسب بخش های مصنوعی متصل شده ، مفصلی را شکل می دهد که برای عملکرد و پایدار ماندن به رباط ها و عضله های پیرامون وابسته است . در پایان عمل تعویض مفصل زانو ، فضای ایجاد شده توسط بخیه دوخته شده و بر روی ناحیه جراحی ، پانسمان قرار می گیرد .
عوارض عمل تعویض مفصل زانو چیست ؟
- ترمبوز سیاهرگی عمقی
- عفونت
- آسیب عروق خونی
- آسیب عصبی
- خونریزی مفصلی
- درد مزمن و یا سفتی اندام
عوارض بعد از عمل تعویض مفصل زانو در افرادی که دارای اضافه وزن بیمار گونه و چاقی می باشند مخصوصا اگربیمار خانم باشد ، شایع تر می باشد . برای همین است که پزشکان ارتوپد ، کاهش وزن را به بیماران قبل از انجام جراحی توصیه می کنند .
فعالیت های اجتماعی افرادی که تحت جراحی تعویض مفصل زانو قرار گرفته اند
اگر چه شما بعد از انجام عمل تعویض مفصل زانو قادر خواهید بود به راحتی خم شوید ، راه بروید و روی مبل بنشینید ، اما برای انجام بسیاری از کارهای روزانه خود از قبیل حمام کردن ، غذا پختن و خرید کردن نیاز مند کمک می باشید . اگر شما در کنار خانواده محترم خود زندگی می کنید ، هر کدام از این عزیزان به عنوانی مراقب ، برای شما یک پرستار دلسوز خواهند بود . اما اگر شما به دلایلی مجبورید به تنهایی دوران نقاهت بعد از عمل تعوض مفصل زانو را سپری کنید ، پیشنهاد ما در خدمت گرفتن یک پرستار می باشد ، ممدکاران اجتماعی و یا شرکت هایی که برای نگهداری از بیماران و یا سالمندان به خانه ها پرستار اعزام می کنند ، می توانند در این زمینه به شما کمک کنند. پرستار می تواند در طول دوران درمان در کنار شما بوده و در انجام کارها به شما کمک کند . توصیه دیگر ما در این زمیه کسب اطلاع از وسایل و تجهیزاتی است که برای افرادی که تحت عمل جراحی تعویض مفصل زانو قرار گرفته اند ؛ مناسب می باشد.
شخصی که مفصل زانویش را تعویض کرده باید در منزل چه کاهایی انجام دهد ؟
- داروهایی که برای شما تجویز شده است را به صورت منظم استفاده کنید . استفاده این داروها می تواند روند بهبودی شما را تسریع کند.
- شخصی که تحت عمل قرار گرفته است باید مراقب باشد تا زخم ناشی از انجام عمل آلوده نشود برای جلوگیری از عفونی شدن زخم توصیه می شود پانسمان زخم را سه روز یکبار تعویض کنید . بیماررا حمام کرده و کاملا بر روی بخیه ها لیف و صابون بزنید و بعد از حمام ، محل عمل را که خیس شده است را با سشوار خشک کرده و با گاز استریل پانسمان کنید .
- فعالیت های روزانه خود را به تنهایی و یا با کمک دیگران و یا به وسیله کمک گرفتن از وسایل توانبخشی انجام دهید . خود را گرفتار بستر بیماری نکنید .
- در هنگام راه رفتن از عصا و یا واکر استفاده کنید . شما زمانی می توانید در هنگام راه رفتن از عصا و یا واکر استفاده نکنید که پزشک معالج این اجازه را به شما داده باشد.
- در محیط حمام ، سرویس بهداشتی و توالت ، در راهروهای منزل و یا راه پله ها از دستگیره های میله ای کمکی استفاده کنید تا بتوانید به وسیله این دستگیره ها ، تعادل خود را حفظ کرده و از افتادن جلوگیری کنید . افتادن و آسیب دیدن زانو می تواند یک عمل جراحی جدید مفصل زانو ، در پرونده پزشکی شما اضافه کند. همچنین استفاده از دستگیره های کمکی میله ای در کنار صندلی حمام و یا توالت فرنگی می تو.اند به شما کمک کند که آسان تر و ایمن تر بر روی صندلی حمام و یا توالت بنشینید و یا از روی آن بلند شوید .
- استفاده از یک صندلی مبله برای نشستن در منزل ، این صندلی مبله باید دارای یک پشتی محکم در قسمت عقب بوده و دو دسته در طرفین خود داشته باشد تا شما با استفاده از این دسته ها ، راحت تر بر روی صندلی بنشینید و یا از روی آن بلند شوید .
- استفاده از چهارپایه برای قسمت زیر پای خود در هنگام استفاده از صندلی های بلند ، برای جلوگیری از آویزان ماندن پاها ، ما تهیه یک زیرپایی توالت فرنگی را برای زمانی که از صندلی توالت بلند و یا توالت فرنگی استفاده می کنید پیشنهاد می کنیم .
- استفاده از گیره های دسته بلند برای برداشتن اشیائ و وسایل مورد نیاز از روی زمین ، میز و یا کابینت ، این گیره ها ی دسته بلند به شما کمک می کند تا بدون نیاز به بلند شدن از روی صندلی ، خم شدن و یا بلند شدن بر روی انگشتان پا وسایل مورد نیازتان را به آسانی بردارید و مورد استفاده قرار دهید .
- استفاده از یک صندلی توالت با ارتفاع زیاد با قابلیت تنظیم ارتفاع پایه ها که بر روی توالت فرنگی قرار گیرد . ارتفاع اکثر توالت فرنگی های موجود در منازل حدود بین 40 تا 42 سانتیمتر می باشد . این ارتفاع برای اشخاصی که زانوی خود را عمل کرده اند و یا مبتلا به آرتروز زانو می باشند بسیار کوتاه می باشد و باعث می شود در زمان استفاده از توالت فرنگی فشار زیادی به زانو هایشان وارد شود . برای برای رفع این مشکل استفاده از افزایش دهنده های ارتفاع توالت فرنگی و یا صندلی توالت فرنگی با ارتفاع قابل تنظیم را پیشنهاد می کنیم . ارتفاع دهنده های توالت فرنگی ، وسایلی توانبخشی می باشند که باعث می شوند ارتفاع توالت فرنگی از 5 سانتیمتر تا 15 سانتیمتر افزایش یابد . اگر شما در منزل از توالت فرنگی استفاده نمی کنید و منزل شما مجهز به توالت زمینی می باشد ، پیشنهاد ما استفاده از صندلی توالت فرنگی با پایه های بلند می باشد که قابلیت آن را دارد تا بر روی توالت زمینی سنتی قرار گیرد .
- استفاده از یک صندلی حمام که در دو طرف آن دسته تعبیه شده باشد و بتوانید پایه های آن را متناسب با شرایط فیزیکی خود تنظیم کنید تا هیچ گونه فشاری بر روی زانوی تحت عمل قرار گرفته شما وارد نشود. این صندلی حمام علاوه بر قابلیت تنظیم ارتفاع پایه ها و دسته های دو طرفه ، باید دارای یک پشتی محکم و ایمن باشد که از افتادن از عقب جلوگیری کند.
- استفاده از کفپوش های ضد لغزش در حمام و یا توالت ضروری می باشد . کف سرویس بهداشتی و یا حمام از سرامیک و یا کاشی های سور و صیقلی می باشد که در اثر آب خوردن و استفاده از مواد شوینده می تواند بسیار لغزنده و خطرناک باشد . افراد بعد از انجام عمل تعویض مفصل زانو از تعادل کمتری برخوردار می باشد و احتمال افتادن آنها در محیط های لغزنده مانند حمام بیشتر می باشد .
- برداشتن و جمع کردن فرش ها و کفپوش های مستهلک در منزل ، وجود این فرش ها می تواند باعث شود تا پایه عصا و یا واکر به انها گیر کرده و موجب زمین خوردن شما شود .
- استفاده از طبقه همکف ساختمان در صورت امکان در طول دوره نقاهت و بهبودی ، به دلیل اینکه بالا و پائین رفتن از پله ها برای بیمار بعد از عمل می تواند بسیار مضر باشد .
مراقبت های بعد از عمل تعویض مفصل زانو
رفتار بیمار بعد از عمل جراحی تعویض مفصل زانو در روند بهبودی بسیار تاثیر گذار می باشد . ما در اینجا به بیان مراقبت های بعد از عمل زانو می پردازیم . بعد از عمل جراحی بر روی مفصل زانو باید کارهای زیر را انجام دهید :
- شرکت در تمرینات منظم و سبک ورزشی برای حفظ قدرت و حرکت مفصل جدید زانو
- انجام مراقبت های لازم برای پیشگیری از آسیب دیدن مفصل زانو ، در صورتی که مفصل زانوی عمل شده صدمه ببیند و یا اینکه بشکند ، شما مجبور خواهید بود یک بار دیگر عمل جراحی تعویض مفضل زانو را تکرار کنید .
- اگر به دندانپزشکی مراجعه می کنید ، دندانپزشک باید بداند که شما عمل تعویض مفصل انجام داده اید . تا قبل از انجام هرگونه جراحی بر روی دندان ها برای شما آنتی بیوتیک تجویز کند .
- شما باید به صورت منظم هر سال یکبار به پزشک ارتوپد مراجعه کنید و با انجام معاینات و عکس برداری توسط اشعه ایکس از سلامت زانوهای خود مطلع شوید.
- بیشتر از 90 درصد ازجراحی های تعویض مفصل زانو تا 15 سال بعد از جراحی کارایی خود را حفظ می کنند . عمل کردن به دستورات جراح ارتوپد و محافظت و مراقبت از مفصل جایگزین و سلامت عمومی بدن راهکارهایی است که می تواند شما را در انجام یک عمل موفق یاری کند .
انجام تمرینات حرکتی و فیزیوتراپی به صورت منظم پس از انجام عمل تعویض زانو
حداقل 2 تا 3 مرتبه در روز و هر دفعه 10 تا 15 دقیقه را به انجام تمریناتی که از طرف پزشک و یا فیزیوتراپیست توصیه شده است اختصاص دهید . به یاد داشته باشید که افزایش دامنه حرکت در مراحل اولیه نوتوانی پس از انجام عمل تعویض مفصل زانو برای بهبودی موفقیت آمیز بسیار مهم است . توانایی قوی سازی عضلات اطراف زانو بعد از عمل جراحی به توانبخشی سریع تر و بهتر شما کمک می کند .
